Małe dziecko według różnych fantazji jest lekarzem, kierowcą, strażnikiem... z czasem konkretyzują  się jego zainteresowania i zaczyna konfrontować swoje zdolności z wymaganiami zawodowymi. Rodzice znając mocne i słabe strony dziecka mogą pomóc w podjęciu indywidualnych decyzji edukacyjno- zawodowych. To właśnie w rodzinie od najmłodszych lat kształtują się pierwsze wiadomości dziecka o pracy i pierwsze umiejętności wykonywania prostych prac. Nadchodzi chwila kiedy nastolatek musi podjąć decyzję o wyborze zawodu. Ta decyzja ma ogromne znaczenie, określa jego miejsce w społeczeństwie, a także wzory zachowań, aspiracje i ambicje życiowe.

Rola rodziców to kształtowanie u swoich dzieci od najwcześniejszych lat tzw. umiejętności kluczowych warunkujących efektywne funkcjonowanie w życiu. Należą do nich: umiejętności nawiązywania kontaktów międzyludzkich, zdolności rozwiązywania problemów, świadomość swoich możliwości i ograniczeń, odporność na stres.

Kształtowanie umiejętności podejmowania decyzji w coraz trudniejszych sprawach znacznie ułatwi decyzję o wyborze szkoły ponadgimnazjalnej. W wieku 15-16 lat nie wszystkie dzieci mają już trwale ukształtowane zainteresowania. Wybór szkoły ponadgimnazjalnej jest trudną sprawą, wiele zależy tez od ilości punktów na egzaminie  gimnazjalnym. Wśród rodziców istnieje pogląd, że ich dziecko powinno samodzielnie podejmować decyzję o swojej przyszłości. Oczywiście zdanie młodego człowieka jest tu najważniejsze, ale w podjęciu ostatecznej decyzji powinni wspierać i wspomagać go również rodzice. Powinni aktywnie współuczestniczyć w wyborze przez niego szkoły średniej, prowadzić z nim na ten temat rozmowy i zachęcać do zdobywania informacji z różnych źródeł. Najlepiej jest, gdy decyzja zostaje podjęta wspólnie, gdy rodzice akceptują plany dziecka, lub ono zgadza się z propozycją rodziców. W razie różnicy zdań rodzice powinni rozwiązać sprawę, dociec, co leży u podstaw decyzji syna czy córki. Warto przyjrzeć się, czy dziecko nie sugeruje się decyzją kolegów. Zarówno młodzie ludzie, jak i ich rodzice potrzebują informacji na temat szkół. W razie potrzeby można poprosić o pomoc wychowawcę, nauczycieli. Mogą oni skierować zainteresowanych do Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej, gdzie po badaniach i rozmowie z doradcą zawodowym, socjologiem otrzymają fachową pomoc. Osoby te tylko doradzą, a decyzja zawsze należy do dziecka i jego rodziców.

Różne szkoły zawodowe stawiają kandydatom odmienne wymagania zarówno pod względem warunków zdrowotnych, jak i psychologicznych i społecznych. Dlatego przed wyborem zawodu i drogi kształcenia należy rozważyć: 1. Stan zdrowia i rozwój fizyczny (przy wyborze dalszej drogi kształcenia i zawodu niezbędne jest ustalenie, czy ogólny stan zdrowia pozwoli sprostać wymaganiom zawodu) 2. Zdolności. 3. Zainteresowania. 4. Zamiłowania ucznia. 5. Temperament i charakter. 6. Perspektywy zatrudnienia.

Szczególna rola rodziców w planowaniu przyszłości zawodowej ich dzieci jest niezaprzeczalna i większości z nich chce mieć pewność, że wybory ich dzieci będą trafne i satysfakcjonujące. By tak się stało rodzic powinien: wyrobić właściwy stosunek do pracy, kształtować zainteresowania, pomóc zdobywać informacje o zawodach Najbardziej skuteczna forma pomocy mieści się w obrębie następującej triady: uczeń, doradca zawodowy, rodzic.